Na rynku dostępnych jest wiele modeli lin wspinaczkowych, różniących się parametrami i przeznaczeniem. Wybór odpowiedniej liny wspinaczkowej nie jest więc prostym zadaniem, ponieważ każda forma wspinaczki stawia inne wymagania. Przed zakupem warto zadać sobie kluczowe pytanie: do jakiej aktywności będziemy jej używać?
Wybierając linę wspinaczkową, należy zwrócić uwagę na kilka istotnych czynników, takich jak jej rodzaj, długość oraz średnica. Warto pamiętać, że jeden model liny rzadko sprawdzi się w każdych warunkach – często konieczne jest dopasowanie liny do konkretnej aktywności wspinaczkowej. Wybór liny zależny jest więc od tego czy to będzie:
wspinaczka sportowa – w skałach lub na skale
wspinaczka na własnej asekuracji
wspinaczka górska – zimowa lub letnia
Nowa pojedyncza dynamiczna lina wspinaczkowa Edelrid (fot. edelrid.com)
Rodzaje liny wspinaczkowej
Występują dwa rodzaje lin wspinaczkowych:
Liny dynamiczne – przeznaczone do wspinaczki zarówno na sztucznych ścianach, jak i w skałach. Sprawdzają się zarówno przy asekuracji dolnej, jak i górnej (tzw. „na wędkę”). Ich kluczową cechą jest elastyczna konstrukcja, która dzięki zdolności do rozciągania pochłania energię powstałą podczas odpadnięcia, zmniejszając tym samym obciążenie zarówno dla wspinacza, jak i punktów asekuracyjnych.
Liny statyczne – wykorzystywane przede wszystkim do prac na wysokościach, ratownictwa, speleologii oraz wspinaczki z górną asekuracją. W przeciwieństwie do lin dynamicznych, liny statyczne charakteryzują się minimalnym rozciąganiem, co zapewnia większą stabilność przy podchodzeniu na linie czy w operacjach ratunkowych. Ze względu na swoją sztywność i brak zdolności do pochłaniania energii odpadnięcia, lin statycznych nie wolno używać do wspinaczki z dolną asekuracją.
Do wspinaczki używa się lin dynamicznych (edelrid.com)
Występują trzy rodzaje dynamicznych lin wspinaczkowych:
pojedyncza lina wspinaczkowa – to najpopularniejszy i najczęściej używany rodzaj liny wspinaczkowej. Jest stosowana głównie we wspinaczce sportowej, zarówno na sztucznych ścianach, jak i w skałach. (np. Edelrid Boa , Edelrid Eagle Lite )
składa się z dwóch żył o jednakowej średnicy i długości, które zazwyczaj różnią się kolorem, co ułatwia asekurację. Ten typ liny stosuje się głównie we wspinaczce wielowyciągowej, lodowej oraz na własnej asekuracji. Kluczową zasadą użytkowania lin połówkowych jest prowadzenie każdej żyły niezależnie – wpinając je na przemian do punktów asekuracyjnych. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko przetarcia liny oraz redukuje siłę oddziałującą na punkty asekuracyjne w razie odpadnięcia. (np. Edelrid Roseg , Edelrid Starling )
bliźniacza lina wspinaczkowa – podobnie jak lina połówkowa, składa się z dwóch identycznych lub niemal identycznych żył. Kluczową różnicą jest sposób prowadzenia – w przypadku lin bliźniaczych obie żyły zawsze wpina się równocześnie w te same punkty asekuracyjne. Dzięki temu system ten zapewnia większą wytrzymałość i bezpieczeństwo, co sprawia, że liny bliźniacze są często wybierane do wspinaczki górskiej, gdzie liczy się niska waga i możliwość zjazdu na pełnej długości liny. (np. lina asekuracyjna Edelrid Assist , Beal Rando)
Obecnie większość lin składających się z dwóch żył posiada podwójną certyfikację, co oznacza, że mogą być stosowane zarówno jako lina połówkowa, jak i bliźniacza. Warto jednak pamiętać, że różnice w sposobie asekuracji są istotne, dlatego nie należy automatycznie zakładać, że każda lina o podwójnej certyfikacji sprawdzi się w obu systemach jednakowo.
Coraz więcej modeli lin wspinaczkowych o mniejszych średnicach otrzymuje potrójną certyfikację, co oznacza, że można je używać w trzech wariantach: jako lina pojedyncza, połówkowa i bliźniacza. Takie liny zapewniają maksymalną wszechstronność i są szczególnie cenione przez wspinaczy uprawiających różne style wspinaczki. Ze względu na niewielką średnicę, a co za tym idzie większą szybkość przesuwu w przyrządach asekuracyjnych oraz szybsze zużycie, lina potrójnie certyfikowana nie jest najlepszym wyborem do regularnej wspinaczki sportowej. Powinna być stosowana raczej okazjonalnie niż jako podstawowa lina do tego typu aktywności. (np. Edelrid Swift 8.9mm).
Do wspinaczki na własnej asekuracji warto użyć liny połówkowej (dmmclimbing.com)
Jaka długość liny wspinaczkowej?
Liny wspinaczkowe zazwyczaj produkowane są w długościach:
50m,
60m,
70m,
80m.
Niektóre modele lin wspinaczkowych, dedykowane do wspinaczki na ściance wspinaczkowej, dostępne są także w krótszych długościach, co ułatwia ich użytkowanie w warunkach ściany wspinaczkowej. Najdłuższe seryjnie produkowane liny wspinaczkowe osiągają długość 100 metrów, jednak są one rzadko spotykane. Tylko kilku producentów oferuje liny o takiej długości, zazwyczaj ograniczając się do kilku modeli. Są to najczęściej lżejsze liny o mniejszej średnicy, przeznaczone na bardzo długie drogi sportowe, w wypadku marki Edelrid jest to Edelrid Hummingbird 9.2.
Długość drogi wspinaczkowej musi być dopasowana do długości posiadanej liny (fot. edelrid.com)
Długość liny wspinaczkowej ma kluczowe znaczenie, gdyż determinuje długość drogi wspinaczkowej, którą możemy pokonać. W Polsce większość dróg wspinaczkowych ma długość do 25 metrów, a drogi dłuższe niż 25 metrów są rzadkością. Natomiast w krajach takich jak Hiszpania czy Francja, drogi o długości 30 metrów są już standardem, a niektóre osiągają nawet 40 metrów. Kilka lat temu w Polsce dominowały liny o długości 50 m i 60 m, ale wraz z rosnącą liczbą wyjazdów zagranicznych, popularność zaczęły zyskiwać liny o długości 70 m i 80 m. Obecnie standardem jest zakup liny o długości 60 m lub 70 m, co pozwala na pokonanie większości dróg wspinaczkowych w Polsce. Jeśli planujemy częste wyjazdy zagraniczne, warto rozważyć wybór liny o długości 70 m. Dzięki temu, w miarę zużywania się końcówek, będziemy mogli skraczać linę, co pozwoli dłużej cieszyć się jej użytkowaniem. Skrócona lina nadal będzie wystarczająca do pokonania większości dróg wspinaczkowych w Polsce.
UWAGA: Zawsze warto sprawdzić długość posiadanej liny w odniesieniu do długości drogi wspinaczkowej, pamiętając o dodaniu zapasu na węzeł na końcu liny. Dłuższa lina zapewnia również dłuższy okres użytkowania, mimo że końcówki liny mogą ulegać zużyciu.
O tym, jak dbać o linę wspinaczkową oraz jakie czynniki wpływają na jej zużycie, przeczytasz w naszym wcześniejszym wpisie.
Średnica liny jest jednym z najważniejszych parametrów technicznych, na który warto zwrócić uwagę przy wyborze odpowiedniego modelu. Ma ona wpływ na inne istotne aspekty, takie jak:
waga liny wspinaczkowej
wytrzymałość
użytkowanie
Średnica liny wpływa na jej ogólną wydajność i dopasowanie do różnych rodzajów wspinaczki, dlatego warto wybrać model odpowiedni do naszych potrzeb. Waga lin wspinaczkowych podawana jest zazwyczaj w gramach na metr. Zasadniczo, mniejsza średnica liny oznacza jej mniejszą wagę. Prosta zasada: im mniejsza średnica, tym lżejsza lina, a różnica w wadze jest łatwa do obliczenia, wystarczy odjąć wartości wagowe poszczególnych modeli, by wiedzieć, o ile dana lina jest lżejsza.
Określenie wytrzymałości lin wspinaczkowych jest bardziej skomplikowane. Teoretycznie z pomocą przychodzą nam takie parametry jak:
liczba rwań (UIAA – 80kg)
siła graniczna (kN) / wartość siły pierwszego uderzenia
Podobnie jak w przypadku wagi, oba parametry są podawane w wartościach liczbowych, które łatwo można porównać. Jednakże normy wytrzymałości, którym musi sprostać lina wspinaczkowa, są mierzone na podstawie obciążeń, które w praktyce mogą nigdy nie wystąpić. Warto wspomnieć, że od 1963 roku nie odnotowano żadnego wypadku wspinaczkowego, w którym zerwanie liny było spowodowane zbyt dużą liczbą rwań, co rodzi pytanie, czy warto przy wyborze liny kierować się tymi parametrami.
Czy istnieje zatem parametr, który określa rzeczywistą wytrzymałość liny? Niestety, nie. Chociaż firma Edelrid pracuje nad takim rozwiązaniem, więcej na ten temat możecie przeczytać tutaj:
Najważniejszy aspekt związany z średnicą liny wspinaczkowej, czyli jej użytkowanie, zostawiłem na koniec. Dlaczego? Ponieważ wynika on bezpośrednio z powyższych czynników. Lina o mniejszej średnicy lepiej pracuje w przyrządzie asekuracyjnym, łatwiej wpina się do ekspresów oraz lepiej prowadzi się w skale, co ma szczególne znaczenie na długich drogach wspinaczkowych, zwłaszcza tych kluczących między różnymi formacjami skalnymi. Dodatkowo, na drogach z przewieszeniem, gdzie lina bardziej „ciąży” przy uprzęży, mniejsza średnica zyskuje na znaczeniu, ponieważ ułatwia poruszanie się i zmniejsza zmęczenie wspinacza. Tego typu drogi spotykamy często poza granicami Polski, w takich krajach jak Hiszpania czy Francja.
W warunkach górskich, mniejsza średnica oznacza również niższą wagę i mniejszą objętość plecaka, co znacząco wpływa na komfort transportu. Jednakże, bez wchodzenia w szczegóły dotyczące konkretnych modeli, można przyjąć, że lina o mniejszej średnicy będzie mniej wytrzymała pod względem zużycia. Choć nie wpływa to bezpośrednio na nasze bezpieczeństwo czy parametry techniczne, warto pamiętać, że taka lina zużywa się szybciej, co należy uwzględnić przy długoterminowym użytkowaniu.
Składanie liny wspinaczkowej (edelrid.com)
Lina do wspinaczki sportowej
Jaka lina do wspinania w skałach?
Wspinanie w skałach stanowi esencję wspinaczki. Wybór liny zależny jest od celów i przeznaczenia.
Lina o średnicy od 9,5mm do 10,0mm to optymalne rozwiązanie dla osób poszukujących uniwersalnej liny wspinaczkowej. Modele o takiej średnicy sprawdzą się zarówno przy wspinaczce z górną, jak i dolną asekuracją. Lina o średnicy 9,8 mm i długości 60 m lub 70 m jest najczęściej wybierana przez wspinaczy. Wśród modeli dostępnych na rynku warto zwrócić uwagę na model np. Edelrid Boa lub Mammut Crag 9,8mm
Lina pojedyncza o średnicy 9.5mm lub mniejszej jest dedykowana do wspinaczki z dolną asekuracją na trudnych i wymagających drogach. Lina pozwala na szybszą i bardziej płynną asekurację – szczególnie istotną w trudnym terenie. Aby zwiększyć jej żywotność, warto unikać długiego patentowania poszczególnych ruchów, co pozwala na równomierniejsze zużycie liny. Ponieważ taka lina jest często wybierana przez osoby, które regularnie wyjeżdżają za granicę, najlepszym rozwiązaniem będzie wybór liny o długości 70 m lub 80 m, które zapewnią odpowiednią długość na długich drogach wspinaczkowych, szczególnie tych spotykanych w popularnych regionach wspinaczkowych. Świetnym przykładem takiej liny jest model Edelrid Eagle Litelub Edelrid Hummingbird.
Lina wspinaczkowa do wspinania sportowego (fot.edelrid.com)
Impregnowana lina wspinaczkowa w skały
Pojedyncze liny do wspinaczki sportowej występują zarówno w wersji z impregnacją, jak i bez niej. Wiele osób zadaje więc pytanie: czy warto wydać więcej na linę z impregnacją? Zacznijmy więc od tego czym jest impregnacja w wypadku lin do wspinaczki. Impregnacja lin wspinaczkowych to proces, który zwiększa ich odporność na wodę, brud oraz zanieczyszczenia, co ma kluczowe znaczenie w trudnych warunkach atmosferycznych. Z uwagi na to, że proces impregnacji był zróżnicowany w zależności od producenta i dawał różne efekty, kilka lat temu organizacja UIAA (International Climbing and Mountaineering Federation), opracowująca standardy bezpieczeństwa i jakości w sprzęcie wspinaczkowym, wprowadziła certyfikat pozwalający ujednolicić skuteczność impregnacji lin. Impregnacja liny polega na nanoszeniu specjalnej powłoki na jej włókna, co zmniejsza ich zdolność do wchłaniania wody. Liny impregnowane zgodnie z normami UIAA utrzymują swoje właściwości nawet w trudnych warunkach, takich jak deszcz, wilgoć czy śnieg. Dzięki temu wspinacze nie muszą się martwić o utratę parametrów liny, które mogą wystąpić w przypadku wchłonięcia nadmiaru wody.
Liny impregnowane są szczególnie polecane do wspinaczki w trudnym, zmiennym klimacie oraz w rejonach, gdzie kontakt z wodą jest nieunikniony. Impregnacja wpływa nie tylko na ochronę przed wodą, ale również pomaga w utrzymaniu liny w czystości. Zwiększa to odporność liny na zużycie i ścieranie, dzięki czemu lina dłużej zachowuje swoje właściwości mechaniczne i estetyczne. W efekcie impregnacja wydłuża żywotność liny wspinaczkowej i poprawia komfort jej użytkowania.
Impregnowana lina wspinaczkowa jest więc koniecznością przy wyborze lin do wspinaczki zimowej, górskiej oraz wielowyciągowej. W przypadku wspinaczki sportowej w suchym, skałkowym terenie impregnacja liny nie jest koniecznością. Zakup liny z impregnacją wpłynie jednak na jej trwałość i zmniejszy zużycie, szczególnie gdy nie dbamy odpowiednio o sprzęt (np. rzadkie używanie płachty ochronnej pod liną lub brak systematycznego czyszczenia liny z drobinek piasku).
Lina wspinaczkowa używana zimą musi być impregnowana (fot. blackdiamond.com)
Jaka lina do wspinania na ścianie?
Ściana wspinaczkowa to doskonałe miejsce do rozwijania umiejętności wspinaczkowych. Podczas treningów robimy znacznie więcej dróg niż w skałach, przez co lina na ścianie dostaje sporo „w kość”. Trenując regularnie na obiekcie, warto zainwestować w linę przeznaczoną właśnie do tego celu.
Obiekty sportowe zazwyczaj mają wysokość do 20 m, dlatego w większości przypadków wystarczy lina o długości 40 m lub 50 m. W przeciwieństwie do wspinaczki w skałach, na ścianach mamy do czynienia ze sterylnymi warunkami, dlatego nie ma potrzeby stosowania liny z impregnacją. Ponadto, liny nie musimy daleko nosić, więc waga i średnica nie mają aż tak dużego znaczenia. Najważniejsze, aby lina była wytrzymała i trwała.
Jaka średnica liny będzie najlepszym wyborem? Najlepiej celować w liny o średnicy 9,8 – 10 mm, które zapewniają odpowiednią trwałość, komfort i bezpieczeństwo. Do wspinania na ścianie możemy także wykorzystać linę, która była wcześniej używana w skałach. Po kilku sezonach i systematycznym skracaniu końcówek, lina może stać się za krótka na wiele dróg w skałach, jednak jej długość będzie idealna do treningów na ścianie wspinaczkowej.
Lina do wspinaczki na ścianie wspinaczkowej powinna mieć średnicę ok 9.8mm (fot. edelrid.com)
Lina do wspinaczki wielowyciągowej
Do wielowyciągowego wspinania górskiego używa się liny podwójnej – lina połówkowa lub lina bliźniacza. Tego typu liny składają się zazwyczaj z dwóch żył o długości 60 m i średnicy około 8 mm. Do wspinaczki wielowyciągowej w skałach najlepiej sprawdzi się lina o średnicy około 8,3 mm (np. np. Edelrid Roseg , Edelrid Starling). Podobnie jak w wypadku lin pojedynczych, liny połówkowe o mniejszej średnicy szybciej się zużywają.
Każdą z żył liny podwójnej prowadzi się niezależnie, wpinając naprzemiennie każdą z żył w ekspresy. Taki sposób asekuracji zapewnia większe bezpieczeństwo, szczególnie w przypadku spadających kamieni czy też tarcia o ostre krawędzie. Drugim, nie mniej ważnym plusem, jest fakt, że podczas odpadnięcia na takiej linie siły powstające podczas udaru rozkładają się na dwie żyły, co zmniejsza ryzyko uszkodzenia punktów asekuracyjnych. Jest to szczególnie istotne, gdy punkty asekuracyjne są mniej pewne, np. podczas wspinaczki na własnej asekuracji. W związku z tym lin połówkowych często używa się także do jednowyciągowego wspinania tradowego, o którym więcej przeczytacie w cyklu naszych artykułów Akademia Tradu.
Lina wspinaczkowa do wspinaczki górskiej składa się z dwóch żył (fot. edelrid.com)
Lina wspinaczkowa na zimowe warunki
Podczas wspinaczki zimowej zazwyczaj mamy doczynienia ze wspinaniem wielowyciągowym. Podobnie jak latem także zimą używamy lin połówkowych (np. Edelrid Starling Pro Dry lub Mammut Alpine Core Protect Dry 8.0). Szczególnym rodzajem wspinaczki zimowej są sportowe drogi lodowe. Do takiej aktywności powszechnym jest używanie lin pojedynczych. Biorąc pod uwagę stały kontakt z wodą w różnym stanie skupienia, lina do wspinaczki zimowej musi być impregnowana. Impregnacja liny wspinaczkowej nie tylko wpływa na wagę (ograniczenie nasiąkania) i komfort użytkowania liny, ale także na bezpieczeństwo. W wypadku liny nieimpregnowanej, woda dostaje się do oplotu i rdzenia liny. Podczas odpadnięcia znacząco zmniejsza się wytrzymałość liny, ponieważ zamrożone krople wody rozcinają włókna.
Do asekuracji na grani lub lodowcu stosowane są cienkie liny bliźniacze takie jak np. Edelrid Assist lub Beal Rando. Świetnym wyborem do takich zastosowań jest także lina Edelrid Swift Protect Pro Dry. Jest to impregnowana lina o średnicy 8,9mm posiadająca certyfikat liny pojedynczej, połówkowej i bliźniaczej. Sprawdzi się zatem w warunkach, gdy potrzebujemy lekkiej i cienkiej, a zarazem uniwersalnej liny wspinaczkowej. Oplot lin Edelrid z serii Protect zawiera aramid, który znacząco zwiększa odporność na przecięcie. Cechy liny Edelrid Swift Protect Pro Dry sprawiają, że jest to idealny towarzysz do wspinaczki górskiej.
Zimą lina wspinaczkowa musi być impregnowana (fot.edelrid.com)
Weld.pl: Rozpoczęliśmy działalność pod koniec 1999 r. Weld - sklep górski powstał jako firma mająca wspierać pozyskiwanie wyposażenia i sprzętu dla celów organizowanych wypraw w najwyższe góry świata. Nie bez znaczenia jest fakt, iż jednym z inicjatorów Welda jest Krzysiek Wielicki, a czas powstania zbiegł się z organizowaną przez niego wyprawą na Makalu. Od samego początku w kręgu naszych zainteresowań były produkty topowych firm, bez których nie można planować ekspedycji w „góry wysokie”. W krótkim czasie Weld przekształcił się w specjalistyczny sklep oferujący szeroki wybór sprzętu, obuwia i odzieży dla aktywnie uprawiających wspinaczkę, alpinizm, himalaizm oraz „szeroko pojętą” turystykę górską. Zastanawiacie się pewnie, jaka jest geneza nazwy Weld? Jest bardzo prozaiczna. Weld – jako nazwa powstał alternatywnie dla innych wspinaczkowych, „alpejskich” i „himalajskich” nazw, których mnogość obfituje na naszym rynku.