Czym jest skituring

Skitouring (wikipedia nazywa to nawet skialpinizmem) jest zimową formą aktywności górskiej, polegającą na poruszaniu się na specjalnych nartach w terenie górskim. Od kilku sezonów skitouring zarówno w Polsce i na świecie staje się coraz bardziej popularny. Taki rozwój nikogo jednak nie dziwi, ponieważ skitouring jest świetną formą spędzania wolnego czasu w górach. Pandemia – zamknięte stoki narciarskie i chęć spędzania czasu poza domem, jedynie przyśpieszyła nieuchronne zmiany. Osoba, posiadająca zestaw skitourowy ma możliwość szybkiego i sprawnego poruszania się w terenie górskim. Mimo iż w dobrych warunkach  podejście na szczyt nie jest zazwyczaj znacznie szybsze od podejścia w tradycyjnych butach górskich, w zjeździe poza niesamowitą frajdą i radością, skitourowiec nadrabia bardzo dużo czasu w porównaniu do tradycyjnych piechurów. Narty skitourowe pozwalają ponadto utrzymywać się na śniegu nawet w największym puchu.

Z czego składa się zestaw skiturowy?

Podstawowy zestaw skitourowy składa się z:

• butów skitourowych
• nart skitourowych
• wiązań skitourowych
• fok skitourowych

W większości wypadków powyższy zestaw skiturowy należy samemu złożyć w sklepie. W wypadku wizyty w sklepie stacjonarnym, przy wyborze sprzętu powinniśmy zaufać sprzedawcy. Warto jednak wcześniej poważnie zastanowić się nad tym czego oczekujemy od skitouringu, jakie mamy potrzeby i przede wszystkim możliwości. Dla przykładu podam takie dwa „kazusy”:

• Kazus freetourowca. Od skitourów oczekujemy przestrzeni, świetnych zjazdów i dużo puchu (tego by chciał każdy). Z myślą o takiej jeździe wybieramy szeroką nartę, mocne wiązanie i twardego sztywnego buta. W efekcie mamy ciężki zestaw do podchodzenia, ale genialny do jazdy. Niestety fakty są takie, że w Alpy jedziemy raz na pięć lat, a większość czasu spędzamy snując się po Beskidach w poszukiwaniu jakiegokolwiek śniegu. Gdy już wybierzemy się w „powder day” w Tatry, okazuje się, że po 4 godzinach podejścia w takim ciężkim zestawie po dwóch skrętach tracimy moc w nogach.
• Kazus niskiej wagi. Waga jest dla nas najważniejsza, bo jak już się wybierzemy na te skitoury, to nie chcielibyśmy się zbytnio zmęczyć.  Jak chcemy pojeździć, to bierzemy naszą gigantkę Atomic’a, sztywne buty Lange i jedziemy na stok. Dlatego wybieramy lekki zestaw skitourowy. Wybieramy ultralekką nartę, do tego lekkie wiązanie i lekkiego buta. Idziemy po wydeptanym, koło stoku, bo w puchu narty nam się zbyt zapadają w śniegu. W podchodzeniu jest super, ale w zjeździe znacznie gorzej. Przyzwyczajeni do szybkich skrętów i prędkości, nie bawiliśmy się zbyt dobrze, czuliśmy się jak na lodowisku w zwykłych butach.

Są to oczywiście dwa skrajne „kazusy”, jednak w ciut przesadzony sposób obrazują nam, jak daleko jest między naszymi oczekiwaniami a rzeczywistością. W życiu i większości innych sportów takie postępowanie się nie sprawdza, ale wybierając pierwszy zestaw skitourowy warto postawić na uniwersalność. Zwrócić uwagę na plusy i minusy poszczególnych elementów.

Jak dobrać sprzęt skiturowy?

Z punktu widzenia sprzedawcy, najłatwiej byłoby mi powiedzieć „idźcie do sklepu, który posiada sprzęt skitourowy i w pełni zaufajcie sprzedawcy”. Biorąc jednak pod uwagę, że wraz ze wzrostem popularności tej formy zimowej aktywności, sprzęt skitourowy można już powoli znaleźć w większości sklepów z branży około sportowej, muszę uniknąć takiego stwierdzenia. Z jednej strony, biorąc pod uwagę kwestię zjazdów, skitouringowi bardzo blisko jest do narciarstwa alpejskiego. Jednak ze względu na specyfikę i różnorodność wiązań i ich montażu, a także kwestii kompatybilności poszczególnych elementów sprzętu skitourowego, narty skitourowe dotychczas były jedynie dodatkiem w sklepach stricte narciarskich.

Nie bez powodu sprzęt skitourowy produkowany był dotychczas głównie przez marki, niemające nic wspólnego z narciarstwem alpejskim. Z drugiej jednak strony, skitouring od lat służył głównie do poruszania się w górach poza wyznaczonymi szlakami. Stąd też dotychczas, sprzęt skiturowy można było głównie znaleźć w specjalistycznych sklepach górskich. W takich sklepach sprzedawcy posiadają wiedzę nie tylko o tym, jak założyć narty i na nich zjechać, ale także jak poruszać się w niebezpiecznym zimowym terenie górskim, czy też jak prawidłowo ubrać się podczas zmieniających warunków.

Chcąc więc rozpocząć przygodę ze skitourami warto udać się fizycznie do specjalistycznego sklepu. Wiedzę na temat skitourów powinniśmy zbudować na podstawie profesjonalistów, nie tylko uprawiających skitouring, ale także mających szeroki przegląd rynku oraz wiedzę techniczną dotyczącą np. montażu wiązań. Zdobytą w taki sposób wiedzę powinniśmy uzupełnić posiłkując się informacjami z internetu i od bardziej doświadczonych w temacie znajomych. Nie muszę chyba o tym wspominać, że nie należy wierzyć w pełni temu co jest napisane w internecie.

Szukając w internecie uniwersalnego samochodu z doskoku wpisując hasła typu: najlepsza marka, najlepsze koła, najlepsze felgi, najładniejszy kolor. Skończymy z chromowanym traktorem Lamborgini w wersji combi na sportowych oponach Pirelli.

Podobnie jest z zestawem skitourowym. Pamiętajmy, że większość opinii znalezionych w internecie, czy też uzyskanych od znajomych, jest bardzo wybiórcza i zazwyczaj jest oparta na użytkowaniu danego elementu bez porównania w takich samych warunkach z innym. Nie warto w ogóle zwracać uwagi na opinię w stylu „ja używam i jestem zadowolony”. Taka opinia nie posiada żadnych walorów porównawczych, a to chodzi przecież – aby porównać i wybrać co dla nas najlepsze.

Nie ma najlepszego sprzętu skitourowego na świecie. Może być tylko taki, który jest najbardziej dopasowany do Twoich potrzeb.

Stąd też mam nadzieję, że ten wpis z samej swojej natury subiektywny, wpis wraz z pojawiającymi się wpisami pobocznymi będzie optymalnym i najbardziej obiektywnym źródłem wiedzy.

Gotowy zestaw skiturowy

Znajdujące się na rynku produkty, ukierunkowane są na nasze oczekiwania, a artykuły dostępne w sprzedaży mają pomóc w dokonaniu wyboru. Stąd też większość producentów oferuje narty skitourowe z dedykowanymi fokami. Dedykowane foki są ewidentnym ułatwieniem dla klientów, nie musimy przejmować się ich docięciem, czy też systemem mocowania. Wyciągamy foki z pudełka, kleimy do narty i wszystko gra (oczywiście jeśli przykleimy w dobrą stronę). Zestaw skitourowy składający się z nart i dedykowanych fok, wychodzi także taniej niż kupowanie obu elementów osobno.  Jednak coś za coś, mamy wygodę i niższą cenę, za to musimy być świadomi tego, że dedykowane foki często nie są najwyższej klasy. Na pewno wystarczą nam na początek, a przy sporadycznym użytkowaniu wystarczą nam na lata (temat fok rozwiniemy poniżej).

O krok dalej poszła marka Dynafit oferując nam zestaw skitourowy, składający się z nart, dedykowanych fok i wiązań skitourowych. Zestaw skitourowy Dynafit Radical Ski Set składa się z nart Dynafit Radical, wiązań turowych Dynafit Radical i dedykowanych fok fok, natomiast set Dynafit Seven Summit składa nart skiturowych Dynafit Seven Summits, wiązań skitourowych Dynafit ST Radical i fok. Do tego wystarczy nam wybrać buty skitourowe Dynafit w odpowiedniej kolorystyce i zestaw gotowy. Takie rozwiązania od lat spotykamy w sprzęcie zjazdowym. Trudno jest kupić narty Atomic bez wiązań Atomic. W ramach ciekawostki warto wspomnieć o sytuacji, jaka miała miejsce kilka lat temu w alpejskim Pucharze Świata. Kojarzony z marką Atomic, wielokrotny zwycięzca zawodów narciarskich – Marcel Hirscher podczas zawodów wystartował na nartach Atomic z wiązaniami konkurencyjnej grupy marek reprezentowanej w tym przypadku przez wiązania Marker.

Coś co w skitourach jest rzeczą normalną, w środowisku alpejskim, zostało negatywnie odebrane przez wiele osób. Ale wracając do skitourów. Buty są najważniejsze, to fakt. Wiązania są natomiast niezwykle istotne pod kątem wygody użytkowania i bezpieczeństwa. Nie ma idealnych wiązań na rynku, wszystkie mają swoje wady i zalety. Powinniśmy więc wybrać takie wiązania, których wady jesteśmy w stanie zaakceptować, a nie te których zalety nas przyciągają. Czy więc w takim gotowym zestawie są wiązania, których wady jesteśmy w stanie zaakceptować? Sami sobie musimy odpowiedzieć na to pytanie.

Zestaw skiturowy to nie tylko narty skiturowe, buty i wiązania.

Skituring od lat służył głównie do poruszania się w górach poza wyznaczonymi szlakami. Zatem zestaw skiturowy to nie tylko narty, buty i wiązania. Poza wspomnianymi podstawowymi elementami zestawu skitourowego, niezwykle ważny jest odpowiedni wybór innych elementów, pozwalających na bezpieczne i efektywne poruszanie się zimą w niebezpiecznym terenie górskim. Wśród takich produktów wymienić należy:

• kije skiturowe (dobre kije zapewniają większy komfort na podejściu)
• kask i okulary/gogle (bezpieczeństwo i komfort zjazdu)
• plecak skiturowy (komfort na podejściu)
• sprzęt do ratownictwa lawinowego – lawinowe ABC, czyli sonda/łopata/detektor ( BEZPIECZEŃSTWO (!!!) nasze i naszych towarzyszy; bez lawinowego ABC i znajomości jego obsługi, nie mamy prawa poruszać się w terenie narażonym na lawiny. Oczywiście wszędzie gdzie jest śnieg, może zejść lawina, są natomiast miejsca stosunkowo bezpieczne (Beskidy) i takie, w które bez lawinowego ABC nie powinniśmy się ruszać (Tatry))
• plecak lawinowy (element uzupełniający lawinowe ABC, zwiększający szansę przeżycia osobie porwanej przez lawinę)
• przydatne elementy w plecaku (m.in harszle, folia NRC , ogrzewacze chemiczne, podstawowa apteczka, zestaw naprawczy)
• czekan i raki
• odzież skiturowa (znacząco zwiększa komfort na podejściu, jeśli chcesz wiedzieć jak należy się ubrać na skitoury zerknij na nasz wpis TUTAJ)

Buty skiturowe

Buty skiturowe są najważniejszym elementem zestawu skiturowego. Przygodę z własnym sprzętem skiturowym najlepiej rozpocząć właśnie od tego elementu. Dobór odpowiednich butów skitourowych jest niezwykle ważną rzeczą, ponieważ to one najbardziej wpływają na komfort podczas podejścia i zjazdu. Buty skitourowe w dużej mierze wpływają więc na zakup reszty sprzętu.

Lekkie buty skitourowe zazwyczaj nie są kompatybilne z wieloma modelami wiązań skitourowych

Przy zakupie butów warto więc spojrzeć na tabelkę kompatybilności z wiązaniami skitourowymi przygotowaną przez serwis SkitourGuru. Przy wyborze butów skiturowych należy głównie zwracać uwagę na wygodę, a następnie wypośrodkować parametry, wpływające na komfort podchodzenia i zjazdu.

Flex w butach skiturowych

Ogólna zasada jest prosta. Lekkie buty charakteryzują się lepszą ruchomością, przez co świetnie sprawdzają się na podejściu, są jednak mało sztywne. Natomiast te o sztywnej konstrukcji świetnie sprawdzają się w zjeździe, są niestety cięższe i mają gorszą ruchomość. Z premedytacją pomijam dotychczas jakąkolwiek wzmiankę o wartości flexa, czyli oporu, jaki but zapewnia przy pochylaniu się w pozycji zjazdowej. Flex w zjazdowych butach narciarskich nie jest wartością certyfikowaną, dlatego też może się różnić u poszczególnych producentów. Warto zauważyć, że buty zjazdowe mają niemalże identyczną konstrukcję, co pozwala za pomocą takiej wartości jakoś je różnicować. Patrząc na buty skitourowe różnych producentów łatwo zauważyć, że konstrukcja butów jest bardzo zróżnicowana. Próba przerzucenia wartości Flex z butów zjazdowych na buty skitourowe i porównywania ich między sobą na podstawie tej wartości jest zbędna. Większość producentów w ogóle nie podaje tej wartości i są to tylko odczucia internetowych testerów. Warto też zauważyć, że temperatura otoczenia ma wpływ na sztywność materiałów stosowanych przy produkcji butów. Powyższe słowa nie dotyczą oczywiście cztero-klamrowych butów freeride’owych, których konstrukcja jest zbliżona do butów zjazdowych np. Atomic Hawx XTD.

Generalnie jednak nie zaprzątamy sobie głowy takim parametrem przy poszukiwaniu butów skitourowych. Szukamy wygodnego buta, który jest maksymalnie lekki, maksymalnie ruchomy i maksymalnie sztywny. Ciekawym rozwiązaniem są buty Dynafit Radical Pro z systemem Hoji Lock zapewniającym bardzo dobrą ruchomość na podejściu przy wysokiej sztywności w zjeździe. Jeśli szukamy butów skitourowych zapewniających komfort podczas podchodzenia jak i w zjeździe warto spojrzeć na model Atomic Backland XTD 120 Carbon.

Jak wybrać odpowiedni rozmiar butów skiturowych?

Temat z pozoru jest prosty. Przede wszystkim należy pamiętać, że buty skitourowe powinny być dobrze dopasowane, a nawet ciasne. Zaczynamy od zmierzenia długości stopy, a następnie wybieramy taką długość jaka wyszła nam z miarki. Przykładowo jeśli nasza długość stopy wynosi 26,3cm bierzemy buta o długości wkładki 265. Wszystko jasne. Taka zasada prawie zawsze sprawdza się w butach zjazdowych. Nowoczesne buty narciarskie są termoformowalne, zatem przymiarka buta jest jedynie pierwszym etapem ich dopasowania. Po zakupie buty należy wygrzać w profesjonalnym serwisie, celem zmaksymalizowania komfortu podczas użytkowania. Gruby botek znajdujący się wewnątrz skorupy pod wpływem termoformowania dopasuje się do naszej stopy.

Trochę inaczej ma się jednak sprawa w butach skiturowych.

Buty skitourowe maja różną konstrukcję i różnie się składają/układają na stopie. Skorupa butów skitourowych jest węższa i krótsza, botki też są cieńsze. Zazwyczaj problemem nie jest dobranie buta odpowiedniej długości, lecz jego szerokości. A w tym przypadku sam proces termoformowania nie da takich efektów jak w wypadku butów zjazdowych. Warto zauważyć, że wypadku większości modeli butów skitourowych proces wygrzewania można powtarzać wielokrotnie.

Szerokie buty skiturowe

Szerokość w butach skitourowych jest pojęciem względnym. Ponieważ w zależności od kształtu stopy, możemy poszukiwać butów o określonej szerokości w danym miejscu. Przykładowo:

• buty skiturowe Scarpa Maestrale jest stosunkowo szeroki(producent podaje 101mm), znacząco jednak zwęża się na wysokości palców (pasują do stopy greckiej)
• Dynafit TLT 8 szeroki, dla wielu nawet zbyt szeroki (103mm) zwęża się przy palcach (pasują do stopy egipskiej)
• buty skiturowe Atomic Backland teoretycznie najwęższy w powyższym zestawieniu (98mm), mimo to daje dużo miejsca w palcach i pasuje do tych, którzy mają szeroką stopę na wysokości palców. Atomic Backland posiada nie tylko wygrzewanego botka, ale także skorupę, co daje nam znacznie więcej możliwości w procesie termoformowania.
• buty Scarpa F1 to teoretycznie wąski but skitourowy, zwęża się na wysokości palców co uławia dopasowanie dla osób ze stopą typu greckiego. Model ten występuje w kilku wersjach m.in Scarpa F1 LT , Scarpa F1 XT , Scarpa F1 GT.

Jak zatem wybrać buta skitourowego?

Mierzyć, mierzyć, mierzyć. Tego nic nie zastąpi. Mierzymy długość stopy, a następnie staramy się znaleźć najwygodniejszego buta, który spełnia nasze wymagania dotyczące wagi, ruchomości i sztywności. Pamiętajmy jednak o tym, że but skitourowy nie może być luźny! Zawsze zatem pojawią się drobne dyskomforty które można zniwelować poprzez termoformowanie.

Narty Skiturowe

Jak dobrać narty skitourowe?

Podobnie jak przy przy wyborze butów skitourowych, narty skitourowe powinny być najbardziej dopasowane do naszych indywidualnych potrzeb. Powinniśmy więc tak wybrać narty skitourowe, aby osiągnąć kompromis między parametrami wpływających na komfort podejścia, a parametrami istotnymi do zjazdu.

Narty skitourowe można podzielić ze względu na przeznaczenie:

• zawody i treningi pod zawody skitourowe/skialpinistyczne – ultralekkie, wąskie i lekko taliowane narty
• lekkie i przyjemne wycieczki skitourowe po Tatrach i Beskidach z nastawieniem na szybkie poruszanie się w terenie – lekkie narty skiturowe o szerokości ok. 85mm pod butem
• dłuższe i trudniejsze wycieczki skitourowe, mające na celu znalezienie optymalnego miejsca do zjazdu w puchu lub stromym terenie- narty skiturowe o szerokości ok 95mm pod butem
• freeride i jazda poza trasą w trudnym terenie – narty o szerokości 100mm i więcej.

Można przyjąć, że uniwersalne narty skitourowe, których budowa i waga zapewnia odpowiedni komfort podchodzenia jak i komfort zjazdu poza trasą mają między 82-90mm pod butem. Oczywiście podział ten jest bardzo płynny, a określone szerokości nie powinny być brane pod uwagę „na sztywno” przy wyborze nart. Warto pamiętać o tym, że narta o szerokości ok 90mm w talii, mimo większego ciężaru będzie się lepiej sprawować na podejściu poza trasą przy dużej ilości śniegu, niż wąska narta o szerokości 78mm (szersza narta, większa wyporność). Nie mniej jednak można powiedzieć, że:

• z wąską nartą skiturową lepiej będzie się nam chodzić, a gorzej jeździć w terenie (poza trasą)
• z szeroką nartą skiturową będzie się gorzej chodzić (ze względu na wagę), ale znacznie lepiej jeździć poza trasą.

Jak wybrać narty skiturowe?

Odpowiedź na pytanie, jak wybrać narty skiturowe, jest niezwykle trudna, ponieważ w stosunku do butów czy też wiązań, istotnych różnic nie jesteśmy w stanie fizycznie zobaczyć w sklepie. Najlepszą odpowiedzią jest więc stwierdzenie aby wypożyczyć kilka modeli, pojeździć na nich i porównać. Z drugiej jednak strony odpowiedź na pytanie dotyczące doboru nart skitourowych jest bardzo prosta.

W skitourach większość czasu spędzamy na podejściu.

W rzeczywistości same narty nie są tak istotne jak reszta sprzętu (tj. wiązania i buty). Po długim podejściu i tak nie będziemy mieć wystarczająco siły w nogach aby pokazać pełnię umiejętności wypracowanych na stoku (pomijając już zupełnie inny charakter jazdy). Jeśli więc nie mamy czasu ani możliwości wypożyczać różnego rodzaju sprzętu, warto swój wzrok skierować w kierunku uniwersalnych nart skitourowych takich jak Atomic Backland 88 , Volkl Rise Up , czy też Dynafit Seven Summit. Modele te są świetnym wyborem i kompromisem dla początkujących lub niezdecydowanych narciarzy, którzy nie widzą jak będzie wyglądać ich skiturowa przyszłość. Wspomniane modele sprawdzą się zarówno podczas podejścia jak i zjazdu. Narty Atomic Backland w ostatnich latach zdobyły uznanie skitourowców szukających nart do jazdy zarówno w puchu jak i po utwardzonym stoku. Dynafit jest natomiast synonimem słowa skitur, a zestaw skiturowy Dynafit Radical 88 to podstawowy, a zarazem najbardziej uniwersalny model w ofercie marki, który sprawdzi się zarówno dla profesjonalistów jak i początkujących skitourowców. Od kilku sezonów uznanie skitourowców zdobywa linia nart Salomon MTN. Jednym z najbardziej uniwersalnych modeli w kolekcji są narty skitourowe Salomon MTN 91 Carbon.

Jaką długość powinny mieć narty skitourowe?

Istotnym elementem wyboru nart jest ich długość. Z pewnością narty skitourowe muszą być dłuższe od nart zjazdowych. Jak jednak określić ich odpowiednią długość? Stojąca pionowo narta skitourowa powinna sięgać nam plus/minus do nosa. Podobnie jak w wypadku samego samego modelu, najlepszym wyborem jest jednak sprawdzenie różnych długości i wybranie tej optymalnej na podstawie zdobytego doświadczenie. W skrócie można jednak powiedzieć, że krótsze narty są bardziej operatywne. Krótszymi nartami łatwiej nam się skręca, co jest bardzo istotne w trudnym terenie, lesie bądź wąskim lesie. Na takich nartach łatwiej podchodzi się także zakosami w stromym terenie.

Dłuższe narty skiturowe dają nam większą wyporność, co w połączeniu z większą szerokością predysponuje je do jazdy w głębszym śniegu. Taką zależność łatwo zaobserwować u producentów. Szybki przegląd katalogu pozwala nam zauważyć, że wąskie narty produkowane są w krótszych długościach niż te szerokie. Przykładowo narty skitourowe Atomic Backland 88 posiadają długości (min. 162cm/max 183) podczas gdy Atomic Backland 107 (min. 175cm/max 189cm).

Narty skiturowe dla kobiet

Czołowi producenci nart skitourowych posiadają wersje dedykowane dla kobiet. Zazwyczaj modele nart skitourowych dla kobiet nie różnią się znacząco od klasycznych unisex’owych modeli. Narty skitourowe dedykowane dla pań, posiadają bardziej kobiecą szatę graficzną oraz produkowane są w krótszych rozmiarach. Przykładowo damskie narty skitourowe Atomic Backland WMN 85 produkowane są w długościach (151cm, 158cm i 165cm). Także damski zestaw Radical Ski Set dostępny jest w bardziej damskiej kolorystyce i krótszych długościach.

Foki skiturowe

Pewnie wiele osób zadaje sobie pytanie, w jaki sposób można podchodzić do góry na nartach, skoro służą one do zjeżdżania? Odpowiedź na to pytanie nie jest trudna – na ślizg narty skitourowej wystarczy nakleić fokę, która zwiększa tarcie narty na podejściu. Foki są niczym tarka, śliskie w jedną stronę, w drugą z kolei dają opór. Jak już wcześniej wspomniałem, kupując narty skitourowe często mamy możliwość zakupienia nart z dedykowanymi fokami. Dedykowane foki są już odpowiednio dopasowane pod talię nart, posiadają też odpowiednie zaczepy, umożliwiające łatwy i sprawny montaż. Foki dedykowane zazwyczaj nie są jednak najwyższej jakości, a ich żywotność jest zauważalnie krótsza. Wspominam o tym, ponieważ wiele osób na siłę szuka narty z dedykowaną foką, taki zestaw zazwyczaj wychodzi taniej i od razu jest dopasowany, nie zawsze jest jednak lepszym wyborem. Oczywiście każda foka ma swoją żywotność, która uzależniona jest od użytkowania i odpowiedniej konserwacji (o tym poniżej).

Uniwersalne foki skiturowe Pomoca

Co jednak zrobić, gdy narty, które sobie upatrzyliśmy nie posiadają w zestawie dedykowanych fok lub mimo dobrej konserwacji foki nam się wyraźnie zużyły? Wtedy należy zakupić uniwersalne foki do samodzielnego montażu i dociąć/dopasować ją do swoich nart. Na rynku znajdziemy kilku producentów fok. Moim zdaniem szczególnie warto zwrócić uwagę na foki marki Pomoca. Pomoca w swojej bogatej ofercie posiada wiele modeli fok, od ultralekkich zawodniczych fok z kategorii Race, zapewniających najlepsze właściwości tarciowe, po ciężkie, ale bardzo wytrzymałe foki z kategorii Free. Foki skitourowe Pomoca wyróżnia natomiast trójwarstwowa konstrukcja. Wszystkie foki Pomoca wyposażone są w specjalną membranę pomiędzy włosiem a klejem, chroniącą włosie przed przemakaniem. Taka konstrukcja zwiększa żywotność kleju, zmniejsza nasiąkanie foki (a zarazem wagę) i zarazem tarcie podczas sunięcia po śniegu. Pomoca w swojej ofercie posiada ponadto wiele kompatybilnych ze sobą akcesoriów, ułatwiających dopasowanie do nart skitourowych lub splitboarda. Foki Pomoca w stosunku do konkurencji, posiadają jednak jedną zauważalną na pierwszy rzut oka wadę – cenę… Moim zdaniem jednak warto.

Jak dbać i konserwować foki skitourowe

Foki skiturowe, jak wszystko na świecie, ulegają zużyciu. Ich żywotność przedłużyć możemy poprzez odpowiednie użytkowanie i konserwację. Jednym z kluczowych elementów, ulegającym zużyciu jest klej. Klej foki skitourowej ma swoją określoną żywotność, która ulega zmniejszeniu między innymi poprzez systematyczne klejenie foki do foki (jest to szybkie i łatwe w terenie, po powrocie do auta/domu/schroniska, przeklejmy jednak bezzwłocznie fokę na transparent), doprowadzenie do przesuszenia lub znaczącego zabrudzenia. Niemalże zabójczym dla fok skitourowych jest używanie smarów fluorowych, oddając więc nartę do serwisu należy upewnić się czy serwis narciarski jest tego świadomy i nie przesmaruje nam nart takim smarem. Klej na fokach skitourowych można uzupełnić w serwisie skitourowym lub samemu za pomocą:

• klej do fok w pojemniku z pędzlem
• klej do fok w tubie
• klej do fok w rolce

Drugim elementem, ulegającym zużyciu jest oczywiście warstwa foki odpowiadająca za tarcie. Aby znacząco nie zmniejszyć jej żywotności, należy unikać chodzenia poza śniegiem (tj. kamieniach, drzewostanie lub asfalcie) oraz długich zjazdów na fokach.

Czy foki skiturowe należy impregnować?

Tak, foki skitourowe warto impregnować. Podczas każdej wycieczki skitourowej materiał foki nasiąka wodą, co znacząco zwiększa wagę foki. Często podczas wycieczki skitourowej śnieg klei nam się do fok utrudniając sunięcie po śniegu. Impregnowanie fok skitourowych zwiększa żywotność, znacząco ogranicza nasiąkanie wodą oraz przyklejanie się śniegu. Zaimpregnowana foka lepiej sunie też po śniegu, dzięki czemu mniej się męczymy podczas podejścia.

Fokę skitourową można zaimpregnować za pomocą produktów marki Pomoca lub Nikwax:

• impregnat do fok w spreyu
• impregnat do fok w gąbce
• impregnat do fok w kostce

Wiązania skiturowe

Rodzaje wiązań skiturowych

Wiązania do nart skiturowych to szczególny rodzaj wiązań narciarskich, charakteryzujących się możliwością podchodzenia. Możliwość podchodzenia uzyskuje się poprzez odblokowanie tylnej części buta w wiązaniu. Wiązania skitourowe montowane są bezpośrednio do narty, w zależności od długości skorupy buta, ich montaż wymaga więc profesjonalnego serwisu skiturowego  posiadającego odpowiedni szablon do montażu. Na rynku od kilku lat dostępne są dwa rodzaje wiązań skitourowych:

• Wiązania kłowe (pinowe), które za pomocą specjalnych kłów (pinów) mocują przednią część buta, tylną część buta natomiast za pomocą sprężyny w kształcie litery U,
• Wiązania szynowe, zbliżone budową do tradycyjnych wiązań alpejskich.

Wiązania pinowe do nart skiturowych dedykowane są dla narciarzy, ceniących sobie niską wagę oraz szybkość w trakcie podejścia. Wiązania szynowe są natomiast znacznie cięższe i masywniejsze. Nadal często wybierane są przez osoby stawiające na bezpieczeństwo i agresywną jazdę w trudnym terenie. Obecnie na rynku dominują pinowe wiązania skiturowe, wymyślone i opatentowane w latach 80-tych przez firmę Dynafit. Trudno ocenić, czy to patent Dynafit‚a, czy raczej brak odpowiednich technologii produkcji lekkich butów skitourowych powodował, że przez lata oba rodzaje wiązań wspólnie funkcjonowały na niewielkim rynku skitourowym. Fakty jednak mówią same za siebie – od czasu wygaśnięcia patentu na rynku pojawiła się ogromna liczba nowych wiązań pinowych i to one stanowią trzon oferty dotychczasowych liderów wiązań szynowych, takich jak Fritschi czy też Marker. W tej kwestii nie bez znaczenia jest także, kilkukrotny wzrost popularności skitourów na świecie, co na rynek skitourowy przyciągnęło narciarskiego giganta, którym od lat jest marka Atomic. Co więcej, obecnie coraz ciężej jest kupić buta kompatybilnego z wiązaniami szynowymi, nie wspominając już o trudności zakupu wiązań szynowych z pierwszej ręki. Wiązania szynowe są też wypychane z rynku przez wiązania hybrydowe, posiadające z przodu piny, z tyłu natomiast piętkę przypominającą wiązania zjazdowe. Pinowe wiązania hybrydowe takie jak Fritschi Tecton czy też Atomic Shift, podobnie jak wiązania szynowe, dedykowane są na freetouring i freeride, są jednak znacznie lżejsze. Przy wyborze wiązań skitourowych warto spojrzeć na tabelę kompatybilności wiązań skitourowych z butami skitourowymi przygotowaną przez serwis SkitourGuru.

Pinowe wiązania skiturowe

Pierwotnie cały ten artykuł miał dotyczyć głównie pinowych wiązań skiturowych. Niestety tak się rozpisałem o tych wszystkich elementach zestawu skiturowego, że o samych wiązaniach będzie bardzo krótko. Bezzwłocznie zabieram się natomiast do pisania artykułu w całości poświęconemu wiązaniom skitourowym. Niedługo więc poniżej powinien pojawić się link do przeglądu najpopularniejszych pinowych wiązań skiturowych dostępnych na rynku. Jednak słowem wstępu:

Nie ma wiązań idealnych, każde mają swoje mniejsze bądź większe wady i zalety. Przy wyborze wiązań skitourowych ważniejszym jest, które wady jesteśmy w stanie zaakceptować, a nie które zalety nas przyciągają.

Pinowe wiązania można podzielić między innymi ze względu na konstrukcję i przeznaczenie, a wypadkową tych czynników jest waga i rozwiązania techniczne.

Podział wiązań skiturowych ze względu na konstrukcję:

• wiązania skitourowe bez skistoppera (Dynafit TLT Speed Turn , Atomic Backland Pure , Fritschi Xenic )
• wiązania skitourowe ze skistopperem ( Dynafit ST Radical , Atomic Backland Tour , Fritschi Vipec )

Warto jednak zauważyć, że niektóre wiązania: Atomic Backland , Fritschi Xenic czy też Marker Alpinist występują zarówno w wersji ze skistopperem jak i bez. Konstrukcja wiązań powiązana jest z przeznaczeniem, albo na odwrót, przeznaczenie powiązane jest z konstrukcja.

Podział wiązań skiturowych ze względu na przeznaczenie:

• zawody i treningi pod zawody skitourowe/skialpinistyczne – lekkie, minimalistyczne wiązania zawodnicze bez skistoppera
• lekkie i przyjemne wycieczki skiturowe po Tatrach i Beskidach z nastawieniem na szybkie chodzenie – lekkie turystyczne wiązania pinowe ze skistopperem lub bez np. Atomic Backland Pure , Fritschi Xenic , ATK Crest , Marker Alpinist , Atomic Summit
• dłuższe i trudniejsze wycieczki skitourowe, liczy się lekkość na podejściu ale także dobry zjazd w trudnym terenie – cięższe i mocniejsze wiązania skitourowe ze skistopperem np. Dynafit ST Radical , Fritschi Vipec , ATK R12.
• stawiamy na jazdę w trudnym terenie – wiązania freetourowe lub jak kto woli mocne wiązania skitourowe/wiązania freeridowe np. Fritschi Tecton , Atomic Shift , Marker Kingpin

Ciąg dalszy nastąpi…

Za długi już ten wpis, zapraszam wiec do dalszej części wpisu do której link znajduje się poniżej. W dalszej części poruszone zostały istotne elementy sprzętu skitourowego, takie jak:

• kije skiturowe
• kask i okulary/gogle
• lawinowe ABC
• plecak lawinowy
• plecak skiturowy i jego wyposażenie

Sprzęt skitourowy – czego nam potrzeba na skiturach poza nartami i butami?

Co ubrać na skitury?

Warto też zajrzeć do innego wpisu o tym jak się ubrać na skitury.

Jak się ubrać na skitoury?

Maciek Smolnik

Może Cię również zainteresować:

• Wycieczka skitourowa – dolina Chochołowska, Grześ, Rakoń
• Plecaki skiturowe Millet
• Millet Trilogy 30 E-One – najlżejszy elektryczny plecak lawinowy
• buty skitourowe Scarpa F1 LT Carbon
• Narciarstwo śladowe/backcountry. Z czym to się je.
• Jak się ubrać na skitury?